"SAMEN GEWORTELD"
Locatie: Landgoed Huize Padua Boekel Google Maps
Realisatie: 2024 door Jori van Boxtel en Gery Bouw
Opdrachtverstrekking: GGZ Oost Brabant
PUBLICATIES
Kunstloc Brabant 30 mei 2024 "Kunstopdracht bij GGZ Oost Brabant Huize Padua" door Atty Bax
KUNSTOPDRACHT
Op het Levendig Landgoed Huize Padua is er ruimte gemaakt voor kunst om bij te dragen aan de toegankelijkheid van deze bijzondere plek. De kunstenaars Gery Bouw en Jori van Boxtel, moeder en dochter, hebben hier een kunstwerk gerealiseerd. Het monument is geplaatst op het verzamelgraf waar de resten van 850 mannen liggen begraven die op het landgoed woonden of werkten.
ONTWERP
Huize Padua heeft veel geschiedenis die deels nog voelbaar is als je het landgoed bezoekt. Voor het monument hebben we gezocht naar de verbinding van de geschiedenis van deze plek met de hedendaagse betekenis. Daarnaast willen we dat het kunstwerk iets troostrijks uitstraalt en dat het een plek voor een moment van bezinning is.
Het monument is onderdeel van een wandeling over het terrein en daarom is het interessant als het beeld lijkt te veranderen wanneer je eraan voorbijloopt. Vanuit de verte is het beeld al zichtbaar. Aan de oude laan zie je vijf figuren van drie meter hoog uitgevoerd in corten staal die in het midden met elkaar verbonden zijn. De imposante naar boven rijzende vorm gaat een relatie aan met de hoge bomen die rondom het monument staan. De silhouetten veranderen in elkaars gedaante. Ook de lichaamshoudingen veranderen subtiel. Aan de kant van de laan reiken de figuren de toeschouwer de hand toe. Richting de achterkant van het monument kijken de figuren naar boven, naar de hoge bomen of misschien wel naar de toekomst. De handreiking nodigt uit om met hen mee te kijken naar de grootsheid van de natuur.
De serene houdingen van de figuren stralen iets heilzaams uit. Ze houden in het midden elkaars handen vast. Ze zoeken en bieden troost aan elkaar en laten zien dat we er niet alleen voor staan.
Aan de onderkant gaan de silhouetten over in een wortelstructuur. De wortels of de roots in het beeld verwijzen naar de geschiedenis van het landgoed en zijn inwoners en medewerkers. Vanuit de wortels lijken zeven mensfiguren te groeien. Of groeien de wortels juist vanuit de figuren naar de grond? Je kan het zien als het leven dat wordt teruggegeven aan de natuur en weer verder groeit. Of dat het kunstwerk denkbeeldig voedingsstoffen tot zich neemt en voor groei en nieuw leven staat. Het kan worden geïnterpreteerd als een soort symbiose.
Vroeger verbleven er uitsluitend mannen op Huize Padua, terwijl de vrouwen op Coudewater woonden, beide zorg-instellingen vielen onder GGZ Oost Brabant. Het kunstwerk brengt de man en vrouw bijeen, net zoals de hedendaagse situatie op Huize Padua. De manfiguren zijn geïnspireerd op de beschermheilige Antonius van Padua, de Broeders Penitenten (de grondleggers van deze plek) en op de mannen die hier verbleven en werkten. De vrouwfiguren zijn geïnspireerd op de houten Engelfiguren die in Coudewater stonden en nu zijn oberdergebracht in museum De Kluis. Maar ook op de heilige Birgitta van Zweden, wiens leefregels werden gevolgd op Coudewater en op de vrouwen die daar woonden en werkten. Daarnaast wilden we niet alleen het mannelijke en het vrouwelijke lichaam verbeelden, daarom hebben we gekozen voor een fluïde figuur als overgangsfiguur aan de achterkant.
Naast dat het kunstwerk iets over het verleden van deze plek vertelt, verwijst het ook naar de functie van het landgoed. Het is een ode aan de unieke psyche van de voormalige en huidige inwoners. De meerdere dimensies van het kunstwerk doen denken aan de veelzijdigheid en complexiteit van de menselijke psyche. De overgang van de gedaantes staat voor de fluïde geest. Het kan ook verwijzen naar een gevoel dat misschien iedereen wel herkent. De meerdere kanten van ieders persoonlijkheid. De verschillende personen die je bent bij andere mensen en in verschillende situaties. Al die zijden bijeen vormen de mens tot een uniek en veelzijdig geheel.
Huize Padua is gemaakt dóór en vóór de medemens. Het menszijn staat hier op alle mogelijke manieren centraal. Door in het monument mensfiguren te verwerken kunnen toeschouwers en inwoners zich identificeren met het kunstwerk. Bij een verzamelgraf bestaat de kans dat je onwillekeurig aan menselijke resten denkt. Door mensfiguren te verwerken in het kunstwerk kan je ervoor zorgen dat de overledenen uit de vergetelheid worden gehaald en de herinnering aan de mensen die daar rusten iets tastbaarder wordt. De mensen die rusten in het graf hebben allemaal op het landgoed gewoond of gewerkt. Ze horen hier en het is daarom belangrijk dat voorbijgangers herinnerd worden aan hun voorgangers en aan het feit dat ze zich op historische grond bevinden.
In de negatieve uitsparingen van de wortels zitten subtiel een aantal vogeltjes verwerkt. Het is een heel universeel beeld en iedereen kan er een eigen betekenis of gevoel aan geven. Daarnaast vinden we het ook leuk als er nog wat te ontdekken valt in het beeld dat de toeschouwer in eerste instantie niet meteen ziet.
PARTICIPATIEPROJECTEN INWONERS
Onderdeel van de opdracht was het betrekken van de inwoners van Huize Padua. Het was niet haalbaar om cliënten mee te laten werken aan het echte monument, daarom hebben we naar alternatieven gezocht. In overleg met de activiteitenbegeleiders hebben we geconstateerd dat het het beste is om cliënten in hun vertrouwde omgeving in hun eigen kracht te zetten. We hebben gezocht naar een vertaalslag van het kunstwerk naar een 'opdracht' voor cliënten die ze op een laagdrempelige manier kennis laat maken met het monument. De cliënten van het Activiteitencentrum maken een kleurrijke variant van het kunstwerk met technieken waar ze vertrouwd mee zijn. De vijf MDF figuren van 240 cm hoog dienen zo als canvas om door inwoners versiert en beschildert te worden.
Daarnaast zijn er vijf MDF tafelmodellen die over de verschillende afdelingen van Huize Padua verspreid en versierd worden.
In het Ambachtshuis gaan cliënten een schaalmodel van het monument uit staal plasmasnijden. Ook wordt daar een sokkel gemaakt voor deze variant van het monument.
De stalen maquette en de versierde figuren worden in een expositie tentoongesteld. We hopen medewerkers en inwoners zo te attenderen en nieuwsgierig te maken naar het monument aan het einde van de oude laan. De begeleiders gaven aan dat veel cliënten die iets maken trots op het resultaat zijn en dat graag aan anderen laten zien. Dus ook door mond op mondreclame van de trotse makers van de reproducties zal het kunstwerk meer gaan leven en hopelijk de interesse wekken om eens bij het monument aan het einde van de oude laan te gaan kijken.
Ook kunnen inwoners teunisbloemen planten rondom het monument. Deze bloem is vernoemd naar Antonius van Padua, omdat de bloem rond zijn geboortedag bloeit. Er zijn verschillende soorten teunisbloemen, een soort bloeit bijvoorbeeld alleen 's avonds. In organische stroken zouden die op sommige momenten in het jaar kunnen gaan bloeien.
TECHNIEK KUNSTWERK
Materiaal: Cortenstaal
10mm dik
Afmetingen:
1200 x 1200 x 3050 mm (l x b x h)